We zijn in contact gekomen met een Parijse kunstenaar die een uitgebreide tentoonstelling heeft ontwikkeld over publieke urinoirs:

Les tasses – de koffiekopjes, in het jargon van de vorige eeuw was de naam van urinoirs (vespasienne). De urinoirs, die ten tijde van de hygiëne in de openbare ruimte werden geplaatst, moesten voldoen aan de natuurlijke behoeften van de mannelijke bevolking. Privé voorzagen de urinoirs in een maatschappelijke behoefte. Mannen op zoek naar hun identiteit legden er de eerste stenen van het samen leven.

Echter, in termen van geschiedenis(en) rondom urinoirs, dacht Marc Martin een monopolie op de pessimistische herinnering te hebben, een visie het die ervoor zorgde dat Marc Martin meer licht op het onderwerp wilde laten schijnen samen met zijn eigen ervaringen en de getuigenissen die hij vervolgens verzamelde.

De verduisterde activiteiten in openbare toiletten hebben zeker meer sporen nagelaten in de registers van de morele politie dan in de literatuur. Binnen de homoseksuele gemeenschap zelf zijn die activiteiten eerder synoniem met schaamte dan met trots. De urinoirs die samensmolten met de avonturen van veel homo’s, travestieten, prostituees en libertariërs, boden echter een vrijheid omgeving waarbinnen je aan alle economische problemen kon ontsnappen. Deze plaatsen van vluchtig verblijf en atypische gezelligheid zagen sociale klassen vervagen, waar de culturen zich vermengden…

Desondanks werden in deze “kostbare” gebouwen relaties en vriendschappen gevormd… De mannen die de urinoirs bezochten, werden vaak bekritiseerd omdat ze lafaards waren en werden hun ontmoetingen op deze openbare plaatsen als smerig beschreven. De mannen hebben het echter niet aangedurfd om, in een omgeving die vijandig staat tegenover diversiteit, de verbodsbepalingen te trotseren. Maar toch hebben ze meer dan een eeuw gedurfd de confrontatie aan te gaan, met pleziertjes die bij wet verboden waren. Een zekere moed bezaten deze mannen dus wel.

Met de tentoonstelling, en begeleidend boek, heeft Marc Martin hun verontrustende aandeel aan sensualiteit willen teruggeven aan deze publieke urinoirs, die hen zoveel spanning hebben geboden. Om vandaag de dag bloot te leggen wat onwaardig lijkt om blootgelegd te worden, hebben historici, onderzoekers, sociologen, schrijvers, kunstcritici en amateurs zich bij Marc Martin aangesloten in een epische reis van de urinoirs.

Naast de verhalen over moraal bleek dat de urinoirs in Parijs tijdens de oorlog het verzet een plaats boden van uitwisseling en ontmoeting en dat ze zich met de Dreyfus-affaire bemoeiden! Dat ze feministen toestonden hun eerste eisen te laten horen…

De tentoonstelling Les tasses, toilettes publiques – affaires privées laat de kwestie van het anders-zijn in de stad zien en opent onverwachte perspectieven: de ontwikkeling van identiteit in weerklank met de collectieve emancipatie.

De tentoonstelling die enkele jaren geleden in Brussel was kon je tot voor kort via een 3d rondgang bezoeken:

Mogelijk lijdt het contact met deze kunstenaar er toe dat deze tentoonstelling ook naar Nederland komt.